Dzisiaj coraz częściej słyszy się, że młodzież sięga po narkotyki
Dzisiaj coraz częściej słyszy się, że młodzież sięga po narkotyki.
Profilaktyka zachowań destrukcyjnych jest procesem długofalowym. Pracę zaczynamy już w klasie 0, gdzie modelujemy zachowania dziecka wzmacniając pozytywne jego postawy, osłabiając tym samym niepożądane zachowania. W szkole podstawowej, zaczynając od klasy pierwszej, uczymy dzieci rozpoznawania swoich potrzeb i nazywania emocji, które towarzyszą im w każdej minucie ich życia. Te wszystkie umiejętności niezbędne są do radzenia sobie w sytuacjach życiowo trudnych. Tym samym wyposażamy młodego człowieka w narzędzia obronne służące do obniżenia jego podatności na silny wpływ destrukcyjnej grupy rówieśniczej. Podsumowując: Najskuteczniejszą profilaktyką jest pomoc dziecku w budowaniu adekwatnego obrazu samego siebie. Siła przezwyciężania trudności życiowych tkwić winna w naszej młodzieży. Nie jesteśmy w stanie jako rodzice/opiekunowie prawni/ ochraniać nasze dziecko przez cały czas jego aktywności. Poza tym nadopiekuńczość i zbyt silna postawa chroniąca może spowodować upośledzenie samodzielności i niezależności społecznej. W efekcie takich działań młody człowiek, nie radząc sobie w relacjach ze światem, chętniej sięga po „zagłuszacze” wewnętrznego cierpienia. Złudne chwile zapomnienia o smutnej rzeczywistości. W efekcie zażywania środków psychoaktywnych każde kolejne trzeźwienie wywołuje większe lęki, co wiąże się z silniejszą chęcią kolejnej dawki narkotyku, alkoholu czy innych używek.
Po czym można poznać osobę, która sięgnęła po narkotyki ?
Najbardziej czytelną zmianą jest dezorganizacja dotychczasowego życia, którą można łatwo zauważyć. Młody człowiek np. śpi w ciągu dnia a dotychczas tego nie robił. Pojawia się absencja szkolna jak również drobne kłamstwa. Obserwuje się również labilność nastroju. Od euforycznego śmiechu (nie zawsze adekwatnego do sytuacji) po gwałtowne obniżenie nastroju, jak również tzw. „zamknięcie się w sobie”. Oczywiście klasyczne zmiany fizjologiczne: rozszerzone źrenice, nadmierna potliwość, drżenie rąk, suchość w ustach, brak łaknienia bądź nadmierny apetyt. Pojawić się również może duża aktywność fizyczna, forsująca nadmiernie organizm przy jednoczesnym braku wymaganego odpoczynku. Ważne jest, żeby mieć świadomość, że każdy organizm może inaczej reagować( mogą wystąpić: wymioty, silne bóle głowy, mięśni i stawów, kołatanie serca, zatrzymanie menstruacji). Ważnym czynnikiem diagnostycznym jest również zapotrzebowanie dziecka na większą ilość pieniędzy. Brak zgody rodziców na zwiększenie kieszonkowego może skutkować kradzieżą wartościowych, domowych przedmiotów. Czerwonym sygnałem może być każde zachowanie, które odbiega od dotychczasowego postępowania, a my dorośli nie rozumiemy jego przyczyny.
Jak powinni zareagować rodzice, gdy zauważą, że ich dziecko sięgnęło po narkotyki ? A jak najczęściej reagują ? Gdzie szukać pomocy dla dziecka ?
Rodzice reagują różnie, bo każdy człowiek ma określoną tolerancję na sytuacje trudne. Najczęściej jest to reakcja odroczona w czasie ze względu na to, iż rodzice podświadomie wypierają narkotyzowanie się lub nadużywanie alkoholu przez swoje dziecko. Uważają te obszary jako odległe dla ich rodzin, jako te nieczyste i niewiarygodne. Niejednokrotnie ukrywają przed szkołą, rodziną problem inicjacji środków psychoaktywnych przez dziecko. To wszystko, między innymi po to, by nie narazić się na negatywną ocenę społeczeństwa w roli rodzica. Prawidłowa reakcja jest trudna, wymaga dojrzałości i odwagi obojga rodziców. Pierwszym etapem jest przyznanie się wobec siebie, że istnieje problem- i to są fakty. Drugi etap to szczera rozmowa z dzieckiem i ustalenie pierwszej formy pomocy jaką jest rozmowa ze specjalistą- terapeutą. Tu istotne są relacje rodzic- dziecko w obliczu ciężkich rodzinnych chwil. Młody człowiek potrzebuje wtedy wyjątkowego wsparcia, spokoju i czułości. Jedynie poczucie bezpieczeństwa może stać się punktem wyjścia, siłą dla niego, mobilizacją do dalszych działań, motywacją do ciężkiej walki jaką jest wychodzenie z nałogu. Awantury, kary, wzajemne obwinianie się rodziców osłabia cały rodzinny system. Powoduje frustrację, bezsilność generuje strach i wstyd. Należy o tym pamiętać.
Co zrobić by nie doszło do tragedii, w jaki sposób pomóc rozwiązać młodemu człowiekowi jego problemy związane z narkotykami?
Nie mamy monopolu na wiedzę i sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Ja zawsze staram się w rozmowie z rodzicami podkreślać, że daję im skrzynkę z narzędziami i omawiam działanie każdego z narzędzi. Natomiast to sam rodzic wie, czuje i rozumie co może z tym zrobić i jak te narzędzia wykorzystać. Nie rozwiążemy młodemu człowiekowi jego problemów. Możemy jedynie towarzyszyć przy zmianie jego zachowania, wspierać i budować poczucie bezpieczeństwa. W terapii pomagamy się skontaktować młodemu człowiekowi z jego potrzebami, myślami, uczuciami-to stanowi początek każdej terapii również odwykowej.
Jakie działania powinna podejmować szkoła by ustrzec młodzież przed narkotykami ?
To jest oczywiście jedno z kluczowych zadań profilaktyki prowadzonej w szkole. Jednak należy pamiętać, że profilaktyka pierwszorzędowa (stosowana bezwzględnie w szkołach podstawowych) to alternatywne formy spędzania czasu wolnego, wzmacnianie postaw pożądanych społecznie, psychoedukacja w zakresie budowania prawidłowych relacji z otoczeniem, ale również budowanie umiejętności rozpoznawania własnych uczuć i potrzeb. Profilaktykę drugorzędową stosujemy tylko i wyłącznie wobec grup ryzyka lub młodych ludzi po inicjacji środków psychoaktywnych. W tym też obszarze otwarcie omawiamy szkodliwość substancji narkotycznych na psychorozwój młodego organizmu. Omawianie wyżej wymienionych treści w tzw. „czystej społeczności szkolnej” staje się powodem zainteresowania tym tematem, zaciekawieniem, co w konsekwencji wywołuje odwrotny skutek. Profilaktyka trzeciorzędowa to hospitalizacja oraz interwencje kryzysowe dotyczące posiadania narkotyków oraz przebywania pod wpływem środków psychoaktywnych na terenie szkoły. Interwencje dotyczą również obszaru suicydalnego, czyli prób samobójczych, samookaleczeń oraz parasamobójstw. Tego typu działania na terenie szkoły winny być przeprowadzane przez specjalistów zajmujących się tym obszarem pomocowym. W tym celu również każda szkoła winna mieć opracowane tzw. „Procedury Interwencji Kryzysowej”.
Czy zawsze leczenie uzależnień narkotykowych wiąże się z leczeniem zamkniętym ?
Uzależnienie od środków psychoaktywnych ma wiele faz. Nie zawsze jest ono związane z izolacją w zamknięciu. Istnieje procedura przymusowego leczenia, która wdrażana jest na mocy prawomocnego wyroku sądowego. Nie ma innej prawnej możliwości poddania osoby pełnoletniej leczeniu bez jej zgody. Spożywanie napojów alkoholowych, prostytucja oraz narkotyzowanie się nie jest w Polsce karalne. Karze jednak podlega jakiekolwiek działanie łamiące prawo, będące wynikiem spożycia substancji psychoaktywnych a w przypadku narkotyków również samo ich posiadanie. W przypadku prostytucji karalne jest sutenerstwo.
Wśród uczniów panuje mit, że dzięki amfetaminie można łatwiej i szybciej uczyć się i że nie powoduje to uzależnienia.
Prawdą jest, że amfetamina wpływa na wzmożoną aktywność organizmu ludzkiego. Jej zażycie powoduje maksymalną gotowość organizmu do ponadnaturalnego wysiłku. Wynikiem tego staje się zaburzenie snu, łaknienia, euforia, ciągła gotowość do aktywności fizycznej i psychicznej. Na wysokich obrotach pracuje również nasz mózg, co powoduje szybkie przyswajanie treści. Stąd też zapewne twierdzenie młodzieży o łatwiejszym i szybszym uczeniu się. Niestety, kiedy substancja przestaje działać wszystkie zapamiętane treści uciekają razem z nią. Organizm jest wyczerpany, wymaga odpoczynku i długiego snu. Ta niemoc i ciągłe zmęczenie staje się nie do zniesienia. Jedynym pomysłem, by uciec od bólu staje się ponowne przyjęcie amfetaminy. Podsumowując: amfetamina uzależnia.
Jaką pomoc może zaoferować Poradnia Pedagogiczno-Psychologiczna rodzicom, których dotknie problem narkotyków ?
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna służy pomocą dzieciom, młodzieży oraz ich rodzicom. Staramy się również wspierać na poziomie interwencji lub porad osoby dorosłe, potrzebujące rozmowy. Wskazujemy kierunek działań pomocowych. Dostarczamy informacji o instytucjach mogących udzielić im interdyscyplinarnego wsparcia. Organizujemy dla rodziców oraz młodych ludzi dotkniętych problemem zażywania środków psychoaktywnych cykl rozmów o charakterze terapeutycznym. Bierzemy czynny udział w interwencjach kryzysowych na terenie szkół. Nasza placówka jest otwarta dla każdego człowieka bez względu na wiek, płeć i pochodzenie, który z różnych powodów, bez względu na to jakich, potrzebuje pomocy.
Opracowanie:
Laurencja Piasecka
PPP Szydłowiec
