Metoda Tomatisa i jej zastosowanie

Kim był prof. Alfred Tomtatis?

Profesor Alfred Tomatis był francuskim otolaryngologiem, który od lat 40-tych XX w. prowadził badania nad rolą narządu słuchu. Szczególnie interesował go problem zależności pomiędzy słyszeniem, a tworzeniem głosu i produkcją mowy. W oparciu o swoje obserwacje Tomatis sformułował prawo, zwane pierwszym prawem Tomatisa, które brzmi: głos zawiera jedynie te częstotliwości, które jest w stanie odebrać nasz narząd słuchu. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, iż oznacza to, że aby prawidłowo kontrolować głos i mowę, trzeba umieć słuchać samego siebie.

Trzy Prawa Tomatisa:

· Głos zawiera tylko to, co słyszy ucho;

· Jeżeli uszkodzonemu uchu ponownie umożliwi się prawidłowe słyszenie, wówczas jakoś głosu ulega natychmiastowej i nieświadomej poprawie;

· Odpowiednia stymulacja słuchowa spowoduje trwałą poprawę artykulacji.

Podstawowe założenie:

Podstawowe założenie metody terapeutycznej Tomatisa stanowi rozróżnienie pomiędzy słuchaniem a słyszeniem.

Słyszenie jest prostą, pasywną percepcją dźwięku, uzależnioną od sprawnego aparatu słuchu, niewymagającą naszego świadomego zaangażowania. Słuchanie natomiast to aktywny proces, umiejętność, pragnienie i intencja skupiania uwagi na dźwięku, który chcemy zanalizować i przetworzyć. Jest ono zdolnością, która może ulegać zaburzeniom, zostać utracona, ale również odzyskana. Ucho i głos są powiązane z funkcjonowaniem psychicznym, a zatem usprawnianie ich poprawia funkcjonowanie poznawcze i psychiczne osoby.

Na czym polega Trening Słuchowy Tomatisa?

Trening słuchowy polega na słuchaniu dźwięków poprzez urządzenie zwane "elektronicznym uchem". Jest to idealny model ludzkiego ucha, który pozwala "wyćwiczyć" ucho pacjenta
w taki sposób, aby mogło prawidłowo pracować. Ćwiczenia stymulują centralny system nerwowy, a szczególnie korę mózgową, odpowiedzialną za procesy myślenia. Stymulacja ucha odbywa się poprzez dźwięki o określonej, wysokiej częstotliwości. Wszystkie dźwięki są odpowiednio filtrowane w zależności od indywidualnych wymogów i potrzeb. Mogą one zarówno stymulować funkcje organizmu, jak i pomóc w relaksacji osobie słuchającej.

Dziecko w trakcie terapii korzysta ze specjalnych słuchawek, które dostarczają mu dźwięki zarówno drogą powietrzną jak i drogą przewodnictwa kostnego. W terapii wykorzystywane są utworu Mozarta, chorały gregoriańskie i nagrany, odpowiednio przefiltrowany głos matki.

Diagnoza:

Jest to badanie uwagi słuchowej za pomocą, specjalnie skalibrowanego pod metodę
A. Tomatisa audiometru. Polega na wykonaniu czterech rodzajów testów: przewodnictwa powietrznego, przewodnictwa kostnego, dyskryminacji wysokości dźwięków i lateralizacji słuchowej.

Seanse słuchowe(faza pasywna):

Terapia odbywa się codziennie od poniedziałku do piątku w dwóch etapach
(I etap – 3 tygodnie, II etap – 2 tygodnie, w sesjach trwających po 80 min ,40 min lub 20 min), oddzielonych − przerwą od 3 do 4 tygodni. O okresie trwania treningu decyduje terapeuta ( m. in. na podstawie wyników testu uwagi słuchowej)

Seanse słuchowe(faza aktywna):

W części przypadków terapeuta może również zaproponować seanse aktywne. Mają one formę głośnego czytania lub powtarzania, w trakcie którego głos jest nieustannie modyfikowany i przetwarzany zgodnie ze specyficznymi parametrami zaprogramowanymi według wskazań wyników diagnozy. W tej procedurze pacjent słyszy bezpośrednio własny głos, który jest modyfikowany w czasie rzeczywistym. Ćwiczenie to nie wymaga systematyczności i może być zaproponowane w trakcie przerw pomiędzy etapami, albo po zakończeniu seansów fazy pasywnej.

Podsumowanie:

Po każdym etapie terapii wykonuje się podsumowanie i badanie uwagi słuchowej. Pozwala to ocenić postępy i ustalić sposób programowania kolejnej procedury. Na koniec dokonuje się porównania wyników badań i oceny.

Obszary zastosowań

Dla kogo przeznaczona jest terapia?

Terapia w szczególności przeznaczona jest dla dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych mających:

· zaburzenia mowy (jąkanie, opóźniony rozwój mowy, wady wymowy)

· trudności szkolne w tym: dysleksja, dysgrafia, dyskalkulia

· mózgowe porażenie dziecięce

· ADHD i ADD

· Autyzm lub zespół Aspergera

· zespół Downa i inne zespoły genetyczne

· zaburzenia koordynacji ruchowej w tym: motoryki dużej i małej

· zaburzenia głosu spowodowane jego nieprawidłowym używaniem

· stres, depresję

· trudności w przyswajaniu języków obcych.

Rezultaty Treningu Uwagi Słuchowej A. Tomatisa:

· zwiększenie umiejętności komunikacyjnych.

· lepsze radzenie sobie z emocjami,

· zwiększenie koncentracji,

· większa efektywność zapamiętywania,

· spadek liczby popełnianych błędów ortograficznych,

Korzyści odnotowane przy zastosowaniu metody Tomatisa dotyczą również „zysków psychologicznych”- wzrostu pewności siebie, motywacji, lepszego samopoczucia, poziomu energii i jasności umysłu.